در این روش که روش فایفو FIFO معروف است، فرض بر این است که کالای خریداری شده به ترتیب ورود به انبار، از انبار خارج می گردد یعنی کالاهایی که ابتدا خریداری می شوند ابتدا مصرف یا به فروش می رسند پس کالایی که در پایان دوره در انبار باقی مانده، مربوط به خریدهای آخر است و قیمت خرید آن ها را به عنوان ارزش موجودی کالای پایان دوره در نظر می گیریم.
برای روشن شدن موضوع با هم مثال زیر را بررسی می کنیم:
مثال) فرض کنید در یک شرکت بازرگانی موجودی پایان دوره یک قلم از کالاهای شرکت در پایان سال مالی 98 تعداد 500 عدد باشد و اطلاعات زیر در مورد آن کالا در دست است:
| تعداد | نرخ (ریال) | |
| موجودی کالای اول دوره | 200 | 300 |
| خرید اول | 250 | 320 |
| خرید دوم | 300 | 330 |
| خرید سوم | 250 | 350 |
قیمت موجودی کالای پایان دوره با استفاده از روش فایفو به صورت زیر محاسبه می شود:
با توجه به اینکه کالای باقی مانده در پایان دوره جزء آخرین خرید هاست پس تعداد 500 عدد کالای باقی مانده را به ترتیب از آخرین خرید ها قیمت گذاری می کنیم و به صورت زیر محاسبه می نماییم:
به عبارت دیگر از خریدهای انجام شده در طی سال و موجودی کالای ابتدای سال تنها 250 عدد کالا از خرید سوم و 250 عدد از خرید دوم باقی مانده و بقیه کالاهای خریداری شده و موجودی کالای ابتدای دوره فروخته شده و یا از انبار خارج شده است.
در این روش که به روش لایفو LIFO معروف است فرض بر این است که آخرین کالای خریداری شده زودتر از انبار خارج می شود و آنچه در پایان دوره باقی می ماند از بین کالاهای اول دوره است. اگر مثال قبل را دوباره تکرار کنیم قیمت 500 عدد موجودی کالای شرکت بازرگانی در پایان دوره با توجه به اطلاعات قبل به صورت زیر محاسبه می شود:
| تعداد | نرخ (ریال) | |
| موجودی کالای اول سال | 200 | 300 |
| خرید اول | 250 | 320 |
| خرید دوم | 300 | 330 |
| خرید سوم | 250 | 350 |
به عبارت دیگر از کل موجودی کالای ابتدای سال و خرید های انجام شده در طی سال تعداد 200 عدد از موجودی کالای اول سال و 250 از خرید اول و 50 عدد از خرید دوم باقیمانده و بقیه فروخته شده است و با ضرب این تعداد کالای باقی مانده در نرخ های خرید مربوط به هرکدام قیمت کالای باقی مانده در آخر سال بدست می آید.
این روش برای تعیین قیمت تمام شده آخر دوره کالاهایی به کار می رود که بهای تمام شده هر واحد آن را بتوان به تنهایی بدست آورد. مثلآ اگر یک نمایشگاه اتومبیل را در نظر بگیرید، در پایان سال می توانیم به آسانی مشخص کنیم اتومبیل های باقی مانده به چه قیمتی خریداری شده اند.
نکته مهم این است که از این روش عمدتآ در موسساتی که تعداد کالاهای آن ها محدود و کاملآ متمایز از یکدیگرند استفاده می شود. برای درک بهتر این موضوع مثال زیر را با هم بررسی می کنیم:
مثال) در موسسه تجاری موجودی کالاهای پایان دوره به شرح زیر است:
| تعداد کالای پایان دوره (واحد) | قیمت هر واحد (ریال) | |
| خرید 1398/01/25 | 50 | 2.000 |
| خرید 1398/02/17 | 40 | 2.200 |
| خرید 1398/04/02 | 62 | 2.500 |
مطلوبست: محاسبه قیمت تمام شده کالای پایان دوره
به عبارت دیگر تعداد کالای باقی مانده از هر نوع را در قیمت واحد آن ضرب می کنیم تا قیمت کل آن نوع کالا بدست آید و در آخر مجموع قیمت تمام کالاهای باقی مانده د ر پایان دوره را محاسبه می کنیم.
