موجودی های درون آن برای تأمین نیازها و تقاضاهای آتی سازمان در نظر گرفته می شوند. بنابراین انبار و انبارداری به لحاظ اهمیتی که در تأمین اجناس و اقلام مورد نیاز بخش های مختلف در واحدهای تولیدی، بازرگانی و خدماتی دارد، نیاز مبرمی به سازماندهی صحیح و کادری مجرب و دلسوز خواهد داشت. به همین دلیل انبارداری باید روشمند و منطقی و مبتنی بر اصول از پیش تعیین شده باشد.با توجه به تنوع کالاها از نظر جنس و شرایط متفاوتی که برای نگهداری نیاز است و همینطور هدفی که از انبار کردن کالا وجود دارد، انبارهای مختلف از نظر ویژگی های ساختمانی، تجهیزات و شرایط نگهداری، محل و موقعیت انبار و مانند آن تعریف شده است که اصول انبارداری در آن ها می تواند متفاوت باشد. به طور کلی انبارداری شامل سه مرحله کلی دریافت، نگهداری و تحویل کالا می باشد که عدم انجام صحیح آن ها بعضا باعث ایجاد خسارت های جبران ناپذیری شود. بنابراین انباردار به عنوان فردی که وظیفه انجام مراحل مختلف انبارداری را دارد نیاز به آموزش های تخصصی دارد.
انبار به محل یا فضایی اطلاق می شود که یک یا چند نوع کالای بازرگانی، صنعتی، مواد اولیه یا فرآورده های مختلف در آن نگهداری و بر اساس سامان های صحیح طبقه بندی و تنظیم شود. با توجه به محل و موقعیت انبار، نحوه ساختن انبار، تأسیسات مورد نیاز، تنوع کالاهایی که وارد انبار می شود، میزان حجم یا وزن موادی که در طی زمان معینی به انبار داخل یا از آن خارج می شود.
همچنین موقعیت انبار در ارتباط با فعالیت های اقتصادی جامعه، انبارها به صورت زیر تقسیم بندی می شوند
انبارها در حال حاضر در داخل کشور از نظر مالکیت دسته بندی های مختلفی دارند. این نوع دسته بندی عمدتا به سازمان ها و یا شرکت های دولتی و یا غیر دولتی که به نوعی در چرخه حمل و نقل و انبار کردن کالا نقش ایفا می کنند، باز می گردد.
عمده ترین نوع مالکیت انبارها به شرح زیر است
مناطقی که به منظور تسریع در انجام امور زیربنایی، عمران و آبادانی، رشد و توسعه اقتصادی، سرمایه گذاری و افزایش درآمد عمومی، حضور فعال در بازارهای جهانی و منطقه ای، تولید و صادرات کالاهای صنعتی و تبدیلی و ارایه خدمات عمومی توسط دولت معرفی شده اند.
ایران ۷ منطقه آزاد تجاری صنعتی دارد که عبارتند از: کیش، قشم، چابهار، ارس، انزلی، اروند و ماکو. این مناطق هریک به فراخور حال خود اقدام به ساخت و تجهیز انبارهایی کرده اند که وظیفه حفاظت محموله های ورودی و خروجی به این مناطق را بر عهده دارند.
منطقه ویژه اقتصادى عبارت است از محدودۀ جغرافیایى مشخص در مبادى ورودى یا در داخل کشور که به منظور پشتیبانى از تولید و همچنین تأمین کالا براى مصارف داخلى کشور و بدون رعایت مقررات صادرات و واردات و مراحل ثبت و سفارش و یا محدودیت زمانى براى نگهدارى (مدت مقرر در آئین نامه امور گمرکی) در انبار بنادر و مقررات ارزی، تحت شرایطى مطمئن و آسان توسط فروشندگان و تولیدکنندگان خارجى و یا شرکاى ایرانى آن ها به این مناطق وارد مى شوند. در حال حاضر در بیست استان دارای منطقه ویژه هستیم که در این مناطق نیز انبارهایی برای حفاظت از کالا و محموله های ورودی و یا خروجی این مناطق تعبیه شده است.
منظور از انبارهای گمرکی اعم از انبار مسقف، غیرمسقف و محوطه، مکان هایی است که برای نگهداری کالاهای ورودی و صدوری تأسیس و توسط مراجع تحویل گیرنده کالا اداره می شود. هر جا ضرورت های تجاری ایجاب کند گمرک اجازه تأسیس این انبارها را صادر و ترتیبات کنترل های گمرکی را تعیین می نماید.
مجموعه انبارهای عمومی و یا انبارهای توشه و یا انبارهای شهرداری ها و... را گویند.
انبارهایی که توسط سازمان ها و شرکت های کشتیرانی به منظور حفاظت و تسهیل در امور بارگیری و حمل ایجاد می شود.
انبارهایی با مالکیت خصوصی مانند سردخانه های سراسر کشور را گویند.
انبارهایی که در بازارچه های مرزی به منظور حفاظت موقت از کالاهای ورودی یا خروجی به این بازارچه ها ایجاد شده است.
کلیه انبارهای شرکت های پستی
کلیه انبارهای فرودگاهی مانند انبارهای فریت و کارگو را گویند. انبارهایی که به منظور بسته بندی و حمل بار و لوازم شخصی (بارهای غیر تجاری) افرادی که قصد مهاجرت یا مسافرت طولانی مدت به کشور های دیگر را داشته باشند انبارهای فریت می نامند. در اصطلاح به این نوع بارها که ماهیت تجاری ندارد و نوعی بار خصوصی می باشد، فریت بار می گویند. همچنین انبارهایی که به منظور بسته بندی و حمل بارهای تجاری ایجاد شده باشند کارگو می گویند.
کلیه انبارهای وابسته به راه آهن را گویند.
در اماکن گمرکی مجموعه انبارهای گمرکی به منظور ثبت و ضبط انواع و اقسام کالاهای ورودی و یا خروجی احداث شده است. منظور از اماکن گمرکی مناطق محصور تحت کلید گمرک می باشد. اماکن گمرکی عبارتند از:
همانطور که دیده می شود انبارها جزء لاینفک اماکن گمرکی بوده و رکن اصلی رویدادهای گمرکی در سراسر دنیا است. دسته بندی انبارها برای حفاظت فیزیکی از محموله ها به خصوص در گمرکات و بنادر، بیشتر به ماهیت کالا و در برخی موارد به نوع بسته بندی آن باز می گردد.
به عنوان مثال با ورود یک محموله کود فسفات به بندر شهید رجایی که فاقد بسته بندی و به شکل فله بوده است این محموله پس از تخلیه در انبارهای هانگارد جابه جا می شود و یا با ورود یک محموله قهوه و شکلات این محموله علاوه بر اینکه باید به یک انبار پوشیده منتقل گردد لازم است که دمای محموله نیز تحت کنترل باشد بنابراین به انبارهای یخچالی (سردخانه) منتقل خواهد شد.
انبارهای کالاهای معمولی
در این انبارها نیاز به استفاده از تجهیزات و وسایل مخصوص جهت کنترل شرایط نگهداری کالا نمی باشد.
انبارهایی هستند که دمای محیطی آن تحت کنترل انباردار بوده و مختص مواد غذایی، دارویی و بهداشتی است. گمرک می تواند از پذیرفتن کالایی که باید در سردخانه نگهداری شود و بلافاصله ترخیص نشود در اماکن گمرکی خودداری نماید. در این صورت مؤسسه حمل و نقل مربوطه مکلف است کالا را اعاده و یا به مسئولیت خود و رعایت سایر مقررات تحت مراقبت گمرک به سردخانه انتقال دهد. بنابراین انبار مواد غذایی، انبار دارو و انبار محصولات بهداشتی در زمره گروه کالاهای فاسد شونده طبقه بندی می شوند.
تدابیر حفاظتی شدیدی از نظر موقعیت و محل، نوع ساختمان، سیستم های ضدحریق و مانند آن صورت می گیرد؛ متناسب با مواد انبار شده و در محل هایی به دور از اماکن عمومی ساخته می شوند. مواد شیمیایی در تماس با اعضای بدن، اقلام انبار، ساختمان و تجهیزات حمل و نقل اثرات نامطلوبی بر جای می گذارند.
اینگونه انبارها خارج از محوطه گمرک و در نزدیک ترین محدوده به گمرک مجاز همان محل می باشند. اینگونه انبارها متعلق به اشخاص حقیقی و یا حقوقی خاص هستند. یعنی آن شخص کالاهای خاص خودش را به آن مکان انتقال می دهد. این اشخاص موظف هستند بابت محمولات، ضمانت های لازم به گمرک بدهند.
کالاها می توانند به مدت 3 ماه از ورود کالا به گمرک در گمرک متوقف باشند اما در صورت درخواست کتبی صاحب کالا و موافقت گمرک با پرداخت هزینه های گمرکی (انبارداری) به مدت 2 ماه دیگر در گمرک متوقف باشند اگر صاحب کالا در مدت تعیین شده نتواند کالا را از گمرک خارج کند گمرک، کالا را تحت عنوان کالای متروکه تلقی کرده و به انبار متروکه منتقل می کند. سپس ابلاغیه ای به شرکت حمل و نقلی که اظهار نامه اجمالی تهیه نموده، می دهد و مهلت 20 روزه صادر می کند و بعد از آن ابلاغ ثانویه با مهلت 7 روزه صادر می کند، پس از این مهلت کالا تحویل سازمان جمع آوری اموال تملیکی می شود. سازمان اموال تملیکی از طریق مزایده کالا را به فروش می رساند و 10 درصد از فروش را بابت سازمان جمع آوری اموال تملیکی برداشت می کند و الباقی را به گمرک واگذار می کند.
انباری است که محموله های مشکوک و شبهه دار تا زمان تعیین تکلیف به آنجا ارسال می شود.
کالایی که به عنوان قاچاق ضبط یا توقیف می شود در صورتی در انبارها و اماکن گمرکی قبول می شود که به همراه آن نامه اداره گمرک مربوط که حاکی از مشخصات کالا باشد به انبار گمرک تسلیم شده باشد. اگر کالای ضبطی را واحد گمرکی توقیف کننده و یا سایر ادارات صالحه توقیف کننده در شهرستان ها برای فروش یا به منظور رسیدگی به واحد گمرکی دیگر و یا به مرکز ارسال نمایند. بارنامه و نامه مخصوص صادره از اداره یا واحد گمرکی مزبور که حاکی از مشخصات کالا باشد با بار پذیرفته می شود. به طور کلی کالاهایی که بر اساس قوانین جاری گمرک ممنوعیت واردات دارند در این انبارها ثبت و ضبط خواهند شد.
به منظور نگهداری کالایی که به صورت فله و بدون بسته بندی خاصی (مانند کانتینر و...) به گمرک وارد می شوند.
منبع: www.ozhanco.com