در حقیقت لجستیک بخشی از زنجیره تأمین است که وظیفه جابجایی یک مرسوله و رساندن آن به دست گیرنده نهایی (last mile delivery) را برعهده دارد.
کمپانی های طرف سوم به کمپانی هایی اطلاق می شود که عملیات جابجایی کالا را برای سازمان های دیگر انجام می دهند. این کمپانی ها با داشتن ناوگان اختصاصی و تخصص و تجربه در انبارداری و حمل و نقل، قادر هستند تا براساس نیاز کارفرما و وضعیت بازار سرویس خود را توسعه دهند.
از مزیت های کار با یک شرکت طرف سوم می توان به مقرون به صرفه بودن، انعطاف پذیری و صرفه جویی در زمان اشاره نمود. زیرا این شرکت ها تمرکز اصلی خود را بر روی این صنعت گذاشته اند و تجاربی در اختیار دارند که ممکن است یک کسب و کار از آن ها بی اطلاع باشد. البته باید این نکته را هم در نظر گرفت که برون سپاری این بخش قدرت کنترل فرآیند را تا حد زیادی از یک کسب و کار سلب می کند. پس باید تا حد ممکن در انتخاب شرکت لجستیکی طرف سوم با دقت عمل نمود.
این مفهوم به دو دسته اصلی درون سوی (Inbound) و برون سوی (Outbound) تقسیم می شود. یکی از مهم ترین فرآیند های زنجیره تامین مربوط به لجستیک درون سوی می باشد. در این بخش تمرکز اصلی بر روی مدیریت جابجایی کالا به ویژه از تولید کننده به انبار یا خرده فروشی ها است. در صورتی که نوع برون سوی یا Outbound در راستای تأمین کالا از انبار و تحویل آن به دست مشتری نهایی فعالیت می کند.
البته بر مبنای انواع خدماتی که در این صنعت به مشتریان ارائه می شود، زیرشاخه های دیگری نیز برای آن وجود دارد که در ادامه مطلب به آن ها می پردازیم.
این دسته همان طور که از نام آن مشخص است، روندی برعکس آن چه می دانیم را طی می کند. لجستیک معکوس متمرکز بر بازگشت کالا از مقصد به انبار یا نقطه مبدا می باشد. به بیانی دیگر لجستیک معکوس فرآیند برنامه ریزی، اجرا و کنترل جابجایی کالا از گیرنده به فرستنده است که عموماً با هدف پس گرفتن کالا یا امحاء آن صورت می پذیرد.
لجستیک سبز دسته ای است که در آن تلاش هایی در جهت کاهش اثرات محیط زیستی فرآیند های حمل و نقل انجام می گیرد. راهکارهای متعددی برای کاهش تأثیر این حوزه بر روی آلودگی های زیست محیطی پیشنهاد شده و می توانیم مواردی مانند بهینه سازی راه ها، بهره مندی بیشتر از حمل و نقل هوایی و عدم استفاده از وسایل نقلیه دودزا را در لجستیک سبز ببینیم.
این اصطلاح در کمپانی های فعال در صنعت حمل و نقل و زنجیره تأمین به کار می رود. اگر به هر دلیلی در فرآیند تولید کالا تأخیری رخ دهد یا یک حادثه طبیعی اتفاق بیفتد، نیاز است تا سیستم با سرعت بیشتری کالا را در طول زنجیره منتقل کند. در این چرخه عوامل دیگری مانند دولت ها و سازمان های بشردوستانه با ظرفیت خود به کمک کمپانی های حمل و نقل می آیند تا به عملیات حمل و نقل کالا سرعت ببخشند.
این زیرشاخه از صنعت بیشتر به بهینه سازی فرآیند تولید کالا، به عنوان مثال در یک کارخانه یا تولیدی مربوط می شود. در این نوع هدف اصلی این است که هر یک از دستگاه ها در زمان مناسب محصول مناسب را با کیفیت مناسب دریافت کنند. در نتیجه بهره وری سیستم بالا رفته و می توان در زمان کمتر تعداد محصول بیشتری تولید نمود.
این دسته شاید بیشتر از انواع دیگر برای همه ما آشنا باشد. از زمانی که تولید به پایان می رسد و سفارش از سمت مشتری ثبت می شود، عملیات پردازش در انبار و تحویل مرسوله به مشتری آغاز شده که به آن لجستیک توزیع گفته می شود. دلیل اهمیت بالای این نوع این است که تعداد، زمان و مکان در عرضه و تقاضا با یکدیگر متفاوت هستند. در نتیجه این نوع لجستیک می بایست توازن و تعادل میان این دو را برقرار سازد.
از آن جایی که یک ارتش بدون منابع قدرتمند کاملاً بی دفاع است، لجستیک نظامی در طول تاریخ از اهمیت بسیار بالایی نزد سران نظامی کشورها برخوردار بوده است. افسران نظامی فرآیند های تأمین را مدیریت می کنند تا منابع به محل مورد نظر جابجا شوند و بهترین بازدهی و عملکرد در عملیات نظامی به وجود آید. نقش لجستیک نظامی آن قدر پررنگ است که شکست بریتانیا در جنگ استقلال آمریکا و نیز شکست متحدین در جنگ جهانی دوم تا حد زیادی به شکست آن ها در این حوزه نسبت داده می شود.
قابل ذکر است که دسته بندی های دیگری نیز در این صنعت مطرح است و این لیست شامل تمام زیرشاخه های آن نمی شود.
این مفهوم زمانی وارد چرخه کسب و کار می شود که مشتری کالایی را از یک فروشگاه (چه سنتی چه آنلاین و با هر دسته بندی کالایی) خرید می کند. در یک تعریف مختصر و مفید لجستیک کسب و کارها این گونه توضیح داده می شود: «رساندن کالای درست، در زمان درست، در مکان درست، به تعداد درست، با قیمت درست و به مشتری درست.
فرقی ندارد که یک کسب و کار حمل و نقل اختصاصی خود را داشته باشد یا این وظیفه را به شرکت دیگری (شرکت های طرف سوم Third Parties) محول کرده باشند. روند معمول به این گونه است که پس از ثبت سفارش چرخه تأمین کالا آغاز شده و بعد از عملیات پردازش برای مشتری ارسال می شود.
