اولی در مرکز ارائه دهندگان خدمات اینترنت ISP ها و دومی در فضا (ماهواره) در مدار کره زمین در ارتفاع بیش از 35 هزار کیلومتر است. سومین آنتن کوچک در محل کار یا حتی خانه شما که می خواهید از آنجا به اینترنت وصل شوید و درست مثل دیش های ماهواره ای به مودم و کابل هایی از دیواره ماهواره ای به مودم شما متصل می شود. اینترنت ماهواره ای به قابلیت دریافت و انتقال داده ها از دیش های ماهواره ای کوچک در سطح زمین و ارتباط با ماهواره های مخصوص موجود در فضا می گویند. ماهواره موجود در فضا نیز داده ها را در محلی روی زمین به نام مرکز عملیات شبکه (Network Operation Center | NOC) مبادله می کند. خود NOC نیز به اینترنت متصل است. بنابراین، تمامی ارتباطات ایجاد شده از دیش ماهواره به ماهواره فضایی، پیش از آن که به اینترنت برسد، از میان NOC یا همان «ناک» جریان می یابد. لازم به ذکر است که محل ماهواره ای که در فضا مورد استفاده قرار می گیرد به صورت ثابت خواهد بود و سرعت چرخش آن با سرعت چرخش زمین در مدار خود یکسان است.
موردی که بسیاری از مردم نمی دانند، این است که در واقع دو نوع اینترنت ماهواره ای وجود دارد و در حال حاضر در دسترس هستند. چیزی که واقعاً رایج است، سیستم ارتباط داده ای دو طرفه است و شامل موارد زیر می شود.
یک دیش ماهواره ای با اندازه های 2*3 فوت ممکن است متفاوت باشد اما این موردی است که واقعاً رایج است.
کابل های کواکسیال اتصال مودم و دیش. دو مودم، یکی برای downlink و دیگری برای uplink.
سیستم اینترنت یک طرفه ماهواره ای اساساً همان گزینه دو طرفه است اما مودم uplink را ندارد. در عوض، از یک مودم رایانه ای معمولی برای اهداف بارگزاری استفاده می شود. این موضوع بدان معناست که علاوه بر اتصال به اینترنت ماهواره ای؛ شما باید یک اتصال اینترنتی مبتنی بر مودم منظم نیز داشته باشید. همانطور که می توانید تصور کنید، این موضوع سودمند نیست اما در صورت وجود مشکلات بودجه گزینه یک طرفه ارزان تر است. فناوری اینترنت ماهواره ای دو طرفه حداکثر از 5000 کانال ارتباطی به طور همزمان استفاده می کند. از طریق چند پخشی IP، داده ها دقیقاً همزمان از یک نقطه به بسیاری دیگر برده می شوند. داده ها البته به صورت فشرده ارسال می شوند.
در گذشته، سرعت اینترنت ماهواره ای بسیار کم بود و مردم نیز علاقه چندانی به آن نداشتند. اما به مرور، شرکت های ارائه دهنده این خدمات با استفاده از ماهواره های پیشرفته تر، سرعت را تا 150 مگابیت نیز افزایش دادند. این شرکت ها اعلام کرده اند که در آینده ای نزدیک، ماهواره های بسیاری را در مدارهای پایین تر قرار خواهند داد تا سرعت افزایش و تاخیر کاهش پیدا کند. اگر مطلب را تا اینجا دنبال کرده باشید به خوبی می دانید که اینترنت ماهواره ای چیست و یکی از تجهیزات مهم آن، داشتن ماهواره در فضا است که این نوع ماهواره در ادامه توضیح داده شده است.
سرعت اینترنت ماهواره ای شرکت های هیوزنت و ویاست بر اساس بسته های مختلف ارائه شده، متفاوت است. ویاست سرعت های دانلود تا 100 مگابیت بر ثانیه را پشتیبانی می کند و هیوزنت هم در اکثر بسته های اینترنت خود، سرعت دانلود تا 25 مگابیت بر ثانیه را ارائه می دهد. استارلینک به طور متوسط، سرعتی تا 150 مگابیت بر ثانیه را ارائه می دهد که بر اساس گفته های ایلان ماسک، این سرعت تا 300 مگابیت بر ثانیه افزایش پیدا خواهد کرد.
ارتباط با ماهواره ها همیشه تحت تأثیر وجود رطوبت و بارش بوده است. این موضوع شامل برف و باران نیز می شود. Rain fade اصطلاحی است که برای توصیف تداخل بین نقاط داده استفاده می شود. هنگامی که از فرکانس های باند C و L استفاده می شود، اثرات باران کاهش می یابد. با این حال، هنگامی که از فرکانس های Ka و Ku استفاده می شود، باران واقعاً مشکل ساز می شود.
خبر خوب این است که امروزه ارائه دهندگان اینترنت ماهواره ای سیستم را بهبود می بخشند و اجتناب از قسمت عمده ای از مشکل رطوبت را بسیار آسان تر می کنند. همچنین، وقتی اندازه ماهواره بزرگتر باشد، بسیاری از مشکلات باران به حداقل می رسد. ارائه دهندگان در هنگام نصب اتصال به اینترنت، عوامل مختلفی را در نظر می گیرند. فقط موردی را انتخاب کنید که دارای اعتبار کافی باشد تا این مشکلات رطوبت را به حداقل برساند.
استارلینک مدت هاست وعده اینترنتی را می دهد که در تمام مناطق سراسر جهان در دسترس است. هیچ شرکت قادر به اجرا این طرح نشد تا اینکه ایلان ماسک پیشنهاد جسورانه ای داد. ایلان ماسک سرویس استارلینک را مورد آزمایش قرار داد که برهمین اساس هزاران ماهواره در جو زمین قرار می گیرند (لازم به ذکر است که استارلینک تنها پروژه ایلان ماسک نیست و او بر روی یک پروژه دیگر به نام اسپیس ایکس نیز فعالیت می کند). در بررسی اولیه استارلینک، نه تنظیم آن ساده و سریع تر از خطوط DSL بلکه سریعتر از آنچه بود که در واقع بسته های پایه ای قادر به ارائه هستند. مطمئناً به عنوان تنها گزینه برای مناطق کم جمعیت استارلینک می تواند یک هدیه الهی باشد، البته گران قیمت است.
این شرکت هوافضا اولین دسته از ماهواره های استارلینک را در ماه می سال 2019 وارد مدار کرد. اکنون، بیش از 1000 ماهواره فعال برای خدمات آماده شده است. هدف این است که تا اواسط سال 2027 تا 42000 ماهواره در مدار باشد. ماهواره ها به موشک Falcon 9 اسپیس ایکس بسته می شوند و در مدار منفجر می شوند و معمولاً در هنگام انفجار 60 ماهواره آزاد می شوند.
هدف ایجاد سیستم پهنای باند پرسرعت تولید شده توسط ماهواره ها است که زمین را پوشانده و اینترنت را برای مردم به ویژه در مناطق روستایی بدون اتصال فراهم می کند. استارلینک در ابتدا در مناطقی از شمال آمریکا، جنوب کانادا و اخیراً در انگلیس فعالیت می کرد.
اخیرا استارلینک شروع به پیش خرید سایر نقاط جهان کرد. مردم در استرالیا، نیوزیلند، مکزیک و مناطقی از ایالات متحده و کانادا (استارلینک هنوز فعال نیست) در توییتر و ردیت تأیید کردند که آن ها می توانند برای دریافت خدمات اینترنتی در اواسط تا اواخر سال 2021 سپرده گذاری کنند. بر اساس گزارشی از تسلاراتی، کشورهای بیشتری از جمله اسپانیا، ایتالیا، هند، ژاپن و کارائیب می توانند امسال استارلینک را تجربه کنند.
پس چرا استارلینک یک ناجی به حساب می آید؟ در بسیاری از مناطق ایالات متحده (چه برسد به بخش هایی از کشورهای در حال توسعه) اینترنت پرسرعت وجود ندارد یا بسیار ضعیف است. به عنوان مثال، در نقطه آزمایش ورمونت، هیچ سرویس کابل و فیبر نوری وجود ندارد و 5G کمکی نخواهد کرد. این دکل ها باید بسیار زیاد باشند تا بتوانند سیگنال های اطراف کوه را پوشش دهند و نسخه فرکانس پایین 5G به راحتی کافی نیست که به شما مسافت بیشتری می دهد.
استارلینک با استفاده از شبکه ماهواره ای در مدار پایین زمین کمک می کند تا به شما سیگنال برسد. در حال حاضر، بیش از 1000 ماهواره کوچک استارلینک وجود دارد اما هزاران مورد دیگر قبل از تکمیل سیستم مورد نیاز است.
برخلاف NDA یا DirecTV، این ماهواره های ژئوسنکرون یا زمین ثابت نیستند، بنابراین دیش استارلینک که مصرف کنندگان از آن استفاده می کنند، باید بتوانند به طور خودکار حرکت کنند. در صورتی که برای انتخاب یک ماهواره جدید نیاز به تغییر جهت دارد. اما مزیت بزرگ استارلینک این است که ماهواره های مدار پایین زمین که حدود 340 مایل بالاتر از زمین هستند، تأخیر سیگنال را به میزان قابل توجهی کاهش می دهند، به ویژه در مقایسه با ماهواره های DirecTV که بیش از 22000 مایل بالاتر از کره زمین قرار دارند.
هزینه این اینترنت نیز در حال حاضر ماهیانه 99 دلار پیش بینی شده است که علاوه بر آن، 499 دلار نیز به تهیه تجهیزات آن اختصاص دارد.
یکی از موانع اصلی برای ایرانیانی که می خواهند از اینترنت استارلینک استفاده کنند، آمریکایی بودن این ابزار است. از آنجا که این شرکت در ایالات متحده ثبت شده، باید از تحریم های ایالات متحده پیروی کند. ایلان ماسک مدیر عامل اینترنت ماهواره ای اسپیس ایکس، دوشنبه 28 شهریور 1401 گفت، این شرکت برای ارائه خدمات پهنای باند ماهواره ای استارلینک در ایران، درخواست معافیت از تحریم ها علیه ایران خواهد کرد.
ماسک این درخواست را در پی قطعی و اختلال اینترنت سراسری در ایران به دلیل ایجاد ناآرامی ها بیان کرد؛ بعد از آنکه برخی در توئیتر از ماسک خواستند ایستگاه های اینترنتی مبتنی بر ماهواره را در ایران هم ارائه دهد. در پی این درخواست ماسک، قانون گذاران کنگره ایالات متحده آمریکا، در نامه ای به «جانت یلن» وزیر خزانه داری ایالات متحده نوشتند، اگر چنین درخواستی برای شما ارسال شد، به سرعت آن را تائید کنید.
به این ترتیب، وزارت خزانه داری آمریکا اجازه ارسال برخی تجهیزات اینترنتی ماهواره ای را به ایران صادر کرد. دفتر کنترل دارایی های خارجی وزارت خزانه داری (OFAC) در بیانیه ای اعلام کرد: «مجوز صادرات سخت افزار، نرم افزار و خدمات مرتبط با ارتباطات از طریق اینترنت به ایران، از جمله برخی خدمات اتصال اینترنت و پایانه های ماهواره ای مسکونی مجاز را صادر می کند.» همچنین در این بیانیه آمده است: «برای هرگونه صادراتی که تحت مجوزهای موجود نباشد، OFAC از درخواست مجوزهای خاص برای مجوز فعالیت های حمایت از آزادی اینترنت در ایران استقبال می کند.»
این روزها نیز ایلان ماسک بار دیگر با مطرح کردن فعال شدن اینترنت ماهواره ای برای ایران موجب بحث های فنی و تکنیکی و حقوقی زیادی شده است. در این میان توجه به برخی پیش زمینه های این طرح می تواند راهگشا باشد.
مطابق نظر کارشناسان امر استقرار و استفاده انبوه از این فناوری در ایران به این زودی میسر نیست. دلیل این مسئله نیز علاوه بر مباحث فنی مباحث حقوقی را نیز شامل می شود. معمولا در بحث های مرتبط، موافقان این مسئله کشور اوکراین را بررسی می کنند.
مطابق قوانین رگلاتوری سرویس های بیسیم سازمان بین المللی مخابرات ارائه هرگونه سرویس های ارتباطی بیسیم باید از طریق رگلاتورهای دولتی هر کشور مشخص صورت گیرد مسئله ای که در مورد کشور اوکراین صدق می کرد. شرکت اسپیس ایکس مدعی است که در ایران تعداد محدودی از کاربران ایرانی به اینترنت ماهواره ای متصل شده اند. مسئله ای که اگر صحت داشته باشد نمی تواند ضامن استفاده گسترده در کوتاه مدت از این فناوری باشد.
به گزارش فرارو فارغ از مسائل حقوقی؛ بدون وجود هر سه مورد ضروری یعنی ترمینال ها، دسترسی به شبکه ماهواره ای و ایستگاه زمینی طرح این ادعا که استارلینک در ایران «فعال شده است» اساسا بی معنی می باشد.
به روز شده در مهر ماه 1401