سروصدا می تواند باعث عوارض متعددی از جمله کاهش شنوایی کارگر و همچنین کاهش بازدهی و ایجاد برخی مخاطرات مرتبط با ایمنی برای او گردد. با توجه به این موضوع لازم است تا به صورت نظام مند اقدام به کاهش مواجهه کارگر با سروصدا کنیم که این اقدامات به ترتیب در این مقاله ارائه خواهند شد.
آیا میزان صدا در محیط کار شما خطرناک و آزاردهنده است؟ برای یافتن و درک این مطلب، با شخصی که در منطقه ی پر سروصدای کارخانه قرار دارد، صحبت کنید. اگر قادر به صحبت با سر و صدای کافی در آن موقعیت شخصی هستید که در فاصله ی 1 متری شما قرار دارد، احتمال کارخانه، برای آسیب شنوایی وجود ندارد. اما اگر شما و یا دیگران، باید برای شنیده شدن و یا درک صحبت ها، در فواصل نزدیک، فریاد بزنید) فواصل بین 20 تا 40 سانتی متر (سروصدای کارخانه می تواند سبب کاهش شنوایی گردد و شما باید تراز صدای موجود را با در آن موقعیت احتماال ابزار مناسب اندازه گیری نمایید.
در خصوص انتقال صدا به بیرون از مناطق پر سروصدای کارخانه چطور؟ اگر پرسنل در دیگر قسمت هایی کارخانه، شکایت کنند، شما باید شکایت آن ها را بررسی نموده و تراز صدایی که آن ها می شنوند را اندازه گیری نمایید. اگر همسایگان مجاوران کارخانه، شکایت کردند و یا اگر مقامات محلی می گویند که صدا بیش از حد مجاز است، ممکن است مشکلی وجود داشته باشد. در این شرایط اندازه گیری و اقدامات دیگر الزامی است.
در زمان مناسب، اندازه گیری دقیق تراز صدا را انجام دهید. مقادیر اندازه گیری شده باید با مقادیر حد مجاز یا حد معیار مقایسه گردد معیار در اینجا به معنای هدفی برای دستیابی به تراز صدای مورد قبول برای محیطی خاص است.
هنگامی که شما به دنبال انطباق شکایات مربوط به صدا با مقادیر مجاز هستید، قانون حد مجاز تراز صدا، تابعی از هر دو پارامتر تراز صدا و مدت زمان مواجهه روزانه می باشد. اگر اندازه گیری ها، یک ترکیب خطرناک از تراز صدا در زمان مواجهه را نشان دهند، مشکل سروصدا وجود دارد اما راه حل های ممکن آن چیست؟
حتی در شرایطی که شکایات همسایگان وجود ندارد، ممکن است احکام قانونی محلی، محدوده های غیر مجاز تراز صوت را تایید نمایند. (به یاد داشته باشید که احکام محلی ممکن است تراز های مختلفی از صدا را به عنوان حد مجاز صدا در محیط صنعتی در طول روز و شب ارائه کند) زمان که هیچ حکم محلی وجود ندارد و همسایگان ادعا دارند که صدای ناشی از این کارخانه (بیش از حد بلند) است، بهترین اقدام، اندازه گیری تراز صوت محیط در دو مرتبه می باشد. بار اول هنگامی است که کارگاه در حال فعالیت و بار دوم زمانی است که کارخانه غیر فعال می باشد.
ًمی توان نتیجه گرفت اگر متوجه شدید که صدای کارخانه بالاتر از صدای زمینه می باشد احتمالا آلودگی صوتی وجود دارد. صدایی که سبب آزردگی و یا رنجش گردد می تواند توسط عوامل بسیاری تحت تأثیر قرار گیرد که خود به پیچیدگی معضل صدا می افزاید.
صدای آهنگین مانند خرابییک فن، یا صدای متناوب یا ضربه ای مانند صدایی که توسط یک مته ی دستی مخصوص سوراخ کردن سنگ ایجاد می شود، و یا صدای نازل خروجی بخار، معمولا قابل شناسایی تر از انواع دیگر صدا می باشند.
مشکل صدا از طریق راه زیر آشکار می گردد:
برای درک اندازه گیری های صوت، ویژگی ها و تفاسیر، شما باید شناخت و دانش کلی از تئوری و اصطلاحات مورد استفاده در آکوستیک و کنترل صدا داشته باشید. در قسمت های بعدی خلاصه ای از این موارد بیان می شود.
اداره ی بهداشت و ایمنی شغلی (OSHA) از سال 1970،مقرراتی را جهت میزان تماس کارگران با صدا ایجاد کرده است. مقررات OSHA تعیین می کند که مواجهه با صدای صنعتی نباید از 90 دسی بل برای یک دوره ی کاری 8 ساعته تجاوز کند. همان طور که در جدول 2 نشان داده شده است برای دوره های زمانی کمتر، ترازهای بالاتر صوت مجاز هستند. مطابق جدول 2 هیچ فردی نباید حتی برای زمان بسیار کم نیز در معرض صدای 120 دسی بل قرار گیرد. نکته بسیار مهم این که میزان صدای تولید شده توسط تجهیزات (انتشار صوت) را با صدای دریافتی توسط کارگر (میزان مواجهه با صدا) یکی ندانید. در بسیاری از مکان های موجود در محل کار، ترازهای صوت در طول روز متفاوت می باشند. ماشین آلات ممکن است در حالت های مختلفی فعالیت کنند و براساس آن ترازهای صوت تغییر می کنند.
کارگران ممکن است در اطراف ماشین آلات و یا در بخش های مختلف کارخانه در حرکت باشند. توالی تولید و در نتیجه ترازهای صوت ممکن است در طول روز و یا در شیفت کاری، تغییر کنند. بنابراین در نظر گرفتن زمان های مختلف جهت تعیین تغییرات صدا در مواجهه با آن، مورد نیاز می باشد. مطابق مقررات OSHA قرار گرفتن در تراز صوت 90 A-dB و یا بالاتر از آن موجب دریافت انرژی صوتی بیش از حد مجاز و زیان بار خواهد شد. مهم تر از میزان صدا و مدت زمان آن، دز جزئی می باشد. محاسبه مجموع تمام دزهای جزئی در طول روز منجر به تعیین دز کلی صدای روزانه می شود که نباید از یک مقدار مشخص شده تجاوز کند.
کنترل صدا با یک بار تعیین و اندازه گیری منبع سروصدا، شما قادر به کنترل آن خواهید بود. به یاد داشته باشید که صدایی که کنترل شده است نیز نوعی انرژی است. بنابراین هدف شما، کاهش میزان انرژی صوتی ناشی از منبع صدا و یا انتقال جریان انرژی (صدا) به دور از دریافت کننده و یا محافظت دریافت کننده از انرژی (صدا) رسیده به وی می باشد. به عبارت دیگر، تمامی روش های کنترلی صدا در منبع صدا، در امتداد مسیر صدا و یا در دریافت کننده می باشند. شاه کلید کنترل صدا، یافتن کنترلی است که هم موثر و هم اقتصادی باشد. شما نه تنها باید بدانید چه کنترل هایی می توانند استفاده شوند، بلکه باید هزینه طراحی و نصب کنترل ها را نیز بدانید.
ما یک فرایند سیستماتیک برای انتخاب از میان گزینه های در دسترس، ابتدا کنترل هایی که کمترین میزان اصلاح تجهیزات را نیاز دارند و در آخر، کنترل هایی که بیشترین میزان اصلاح تجهیزات را نیاز دارند ارائه می نماییم. تکنیک های با کمترین اصلاح تجهیزات انواع کنترل های صدای آورده شده در زیر می توانند در کاهش مواجهه با صدا موثر باشند، اماساده یا ارزان نیستند و باعث تغییرات در طراحی ماشین یا فرایند نمی شوند. موارد دیگر ضرورتا باید در ابتدا پیش از طرح راه حل های پیچیده تر، مدنظر قرار گیرند.
این کنترل ها عبارتند از:
تجهیزات با نگهداری ناقص یا نادرست، سروصدای بیشتری نسبت به تجهیزات با نگهداری مناسب ایجاد می کنند. برای نمونه، نشت بخار، سطح صدای بالایی تولید می کند (و همچنین باعث هدر رفتن پول می شود). همچنین یاتاقان های بد، دنده های ساییده شده، تسمه های ضربه زن، بخش های چرخشی نامتوازن یا بخش هایی که به اندازه کافی روغن کاری نشده اند نیز می توانند موجب سروصدای غیرضروری شوند. به همین نحو، اتصالات یا دندانه هایی که به درستی تنظیم نشده اند، یا حفاظ های نادرست ماشین آلات اغلب در تماس غیرضروری با دیگر بخش ها تولید سروصدا می نمایند. نبود حفاظ ماشین الات نیز می تواند باعث نشت (درز) غیرضروری سروصدا شود. این انواع منابع سر و صدا در یک ویژگی مشترکند: نشت صدای آن ها می تواند به آسانی کنترل شود، گرچه پیش بینی میزان کاهش صدایی که از راه نگهداری مناسب می توان به آن دست یافت آسان نیست.
روش انجام یک عملیات می تواند باعث مواجهه بالای کارگرها با سروصدا شود. برخی عملیات توسط کارگرهایی که در نزدیکی منبع صدا قرار دارند پایش می شوند. در لحظاتی، مسافت نسبت به ضروریات عملیاتی بحرانی تر است. به عبارت دیگر، کاربر می تواند بدون کاهش در عملکرد کاری خود در جایی آرام تر مستقر شود. برخی عملیات ها می توانند از درون یک غرفه، اتاقک یا یک اتاق پایش انجام شوند. گاهی اوقات، مکان یابی دوباره سیستم های کنترل ماشین آلات می تواند این نوع کنترل صدا را تکمیل نماید. کاهش صدای به دست آمده از راه مکان یابی دوباره کاربرها می تواند توسط اندازه گیری سطوح صدا در ایستگاه موجود و ایستگاه جدید طراحی شده تخمین زده شود. اگر از یک اتاقک کاربر استفاده شود کاهش صدای 10 تا 30 دسی بل می تواند مورد انتظار باشد،اتاقک هایی با درب و پنجره های خوب و مقادیر پایین تر برای اتاقک هایی که از یک یا دو طرف به محیط باز می شوند.
در بعضی موارد، آسان ترین اصلاح در دسترس، تجهیزات کم صداتری است که می تواند برای انجام همان کار استفاده شود. برای نمونه، چندین تولید کننده بزرگ هم اکنون موتورهای برقی یا کمپرسورهای با صدای کمتر به فروش می رسانند. نمونه های کاربردی دیگر برای تجهیزات تولیدی خاص صنعتی نیز وجود داشته و یا در مراحل مختلف تولید قرار دارند. به یقین، زمانی که خرید تجهیزات مختلف یا جدیدتر برای اهداف تولیدی مناسب باشد این وضعیت ها بهتر شده و در ترکیب موثرتری با موارد مطرح شده سروصدا قرار می گیرند. آگاه باشید که تجهیزات جدید ممکنکم صداتر باشند. وقتی یک برنامه ارتقا یا گسترش تعهد شده است، نیست به علت جدید بودن حتما مشخصه های سروصدا می توانند نقش مهمی در آرام کردن یک محیط ایفا نموده و برای افزایش فشار بر تولید کننده های تجهیزات در جهت تولید تجهیزات با صدای کمتر نیز مهم تر خواهند بود.
یک نوع ممکن از کنترل سروصدا کنترل مدیریتی است. یک نوع از کنترل مدیریتی گسترش تولیدات است که مواجهه واقعی با صدا پایین تر از حد قابل پذیرش مجاز روزانه نگه داشته شود. به هر حال، این نوع کنترل سروصدا به طور معمول امکان کنترل از راه دور دارد. امکان دیگر چرخشی کردن کارگرهاست: جابجا کردن افرادی که در محیط های پر سروصدا کار می کنند با افرادی که در محیط های آرام تر کار می کنند. این کنترل مدیریتی متناوب، در زمان های به خصوصی استفاده می شود، اما به دلیل مهارت های کاری و دستمزدهای مختلف اجرای این نوع کنترل سروصدا معمول نیست. از این گذشته، چرخش کارگرها به این معنی است که افراد بیشتری در معرض سروصدای بالا قرار می گیرند. در اینجا سبک و سنگین کردن بین مواجهه تعداد کمی کارگر با سروصدای بالا برای مدت زمان طولانی و مواجهه کارگرهای بیشتر با سطح صدای بالا برای دوره های زمانی کوتاه تر الزامی است. همچنین می توانید با آنلاین کردن نرم افزار انبار خود موقعیت مکانی برخی کارگران و انباردار را جدا کنید.
به عنوان توصیف اولیه، وجود سطوح بازتابی (دیوارها، کف، سقف و تجهیزات) در یک محیط کاری باعث بالا رفتن میزان صدا زمینه می شود. با کنترل صدای بازتابی (یعنی با پیشگیری از بازتاب ها) سطح صدای زمینه می تواند چندین دسی بل کم شود. به طور کلی، بازتاب ها با استفاده از مواد جاذب آکوستیکی که به طور مستقیم روی دیوار یا سقف به کار برده شده و یا به عنوان صداگیرهای معلق از سقف آویزان می شوند پیشگیری خواهند شد. مزیت بالقوه بهبود مکان محدوده ای از صفر دسی بل (بدون مزیت) تا نهایت 12 دسی بل می باشد.
سطح صدا با دور شدن از منبع صدا افت می کند. در فضاهای آزاد (یعنی در یک میدان آزاد آکوستیک)، سطح صدا می تواند با دو برابر شدن مسافت به میزان 6 دسی بل کاهش یابد. در فضاهای درونی، تأثیر انعکاس ممکن است کاهش صدای قابل دستیابی با استفاده از مکان یابی دوباره تجهیزات را محدود کند اما زمانی که کارگرها در نزدیک (در یک متری) ماشین های پر صدا جا گرفته اند و جایی که فضا اجازه می دهد، جابجایی منابع سروصدا (یا کارگرها) ممکن است سودمند باشد. این وضعیت اغلب وقتی تجهیزات تولید به صورت خطی قرار گرفته اند و جایی که کاربر ممکن است میزان صدای زیادی از ماشین پشتی و همچنین از ماشین خودش دریافت کند برقرار می شود. اگر مکانی جهت گسترش تجهیزات وجود ندارد، سپر کردن کارگر از صدای اطراف یک راه حل جایگزین مناسب خواهد بود (بخش کنترل های ماشین را بنگرید). همچنین، بهبود انعکاس ممکن است مفید باشد. نوع دیگر موقعیت تجهیزات، مکان یابی دوباره واحدهای تعمیر ماشین آالت خواهد بود که رسیدگی دائمی نیاز نخواهد داشت، مانند پمپ ها، فن ها، شفت ها، سیستم های هیدرولیک و جریان های هوا و بخار به فضاهای خالی.
صدای هوابرد می تواند توسط هر جزء ارتعاشی چگال یک ماشین تولید شود. جزء ارتعاشی به صدا متناوب هوا را فشار و هل داده و تغییرات فشار کوچک ایجاد می کند که به حرکت در تمامی جهات تمایل دارد. جزء ارتعاشی ممکن است در تماس با یک بخش محرک اولیه یا از میان اتصالات واسطه پیش رفته و در تماس با بخش محرک قرار گیرد. در موارد بسیاری از ارتعاش تحمیلی، تکنیک های ایزوله کردن ارتعاش ممکن است کاربردی باشد. به طور کلی، هدف تمامی تکنیک های ایزوله کردن ارتعاش در جدا کردن جزء ارتعاشی از نیروی منجر به ارتعاش، عموما توسط قرار دادن کمی ماده فنری فشرده شده بین نیروها و آن جزء است. حمایت یک تخته روی ماشین با استفاده از چفت هایی که از میان حلقه های ضامن نئوپرن می گذرند نمونه ای از این مورد خواهد بود.
در اصل، تخته توسط نئوپرن از ماشین آویزان شده است. حصارهای سوار و بسته شده روی ماشین برای پیشگیری از ایجاد صدا باید از نظر ارتعاش ایزوله باشند. بعض اوقات، تغییرات جزئی در ساختار یا طراحی عملکرد یک ماشین می تواند صدا را به طور موثری کاهش دهد. نمونه های ابتدایی این تکنیک حذف یا نرم کردن (استفاده از الیی نرم) ضربه های اتصالات و محکم نگه داشتن بخش هایی لرزشی است. روش های پیچیده تر شامل تغییر اندازه یا شکل اجزای ساختاری اصلی (کوچک تر کردن آن ها) و ایجاد نشتی های هوا (سوراخ کردن) در سطوح برای ایجاد اجزای با انعکاس صدایی کمتر می باشد. این اصلاحاتو اصلاحات مشابه باید تنها وقتی ایجاد شوند که به طور واضح ثابت شده است که یک جزء منبع اصلی صدا یا ارتعاش می باشد. تکنیک هایی که به تجهیزاتی جهت افزوده شدن به ماشین الات موجود نیازمندند.
دیگر انواع کنترل صدا ممکن است شامل بعضی اصلاح تجهیزات باشد. به هر حال، بعضی تغییرات تجهیزات که مواجهه با صدا را کاهش می دهد می تواند بدون طراحی دوباره تجهیزات انجام شود. برخی اصلاحات ممکن است انتشار صدای ماشین را تغییر دهند، ممکن است انتشارات را دوباره هدایت کنند یا ممکن است انتشارت را در بر بگیرند. در بعضی موارد، کنترل های صدا ممکن است به انطباق با فرایندهای کاری جدید نیاز داشته باشند. انسانها همان طور که می دانید، به تغییر عادت های روزانه خود بی میل هستند. بنابراین، شما باید به دقت با افرادی که از آن کنترل ها تأثیر می پذیرند کار کنید. به کارگرها اجازه دهید بگویند که چه ویژگی های طراحی از نظر آن ها ضروری است و دوره زمانی مناسبی را پیش از ارزیابی اثر تغییرات روی عملکردها در نظر بگیرید.
یک سپر آکوستیک، قطعه سختی است که بین کارگر و منبع صدا قرار گرفته است؛ و اغلب روی به طور ماشین سوار شده است. یک مانع آکوستیک قطعه بزرگ تری از ماده سخت است که معمولا آزاد روی کف قرار می گیرد. هر دوی موانع و سپرها با انحراف جریان انرژی آکوستیکی به دور ازعدد کوچک تر سپر کارگر کار می کنند. آن ها زمانی که (1) کارگر نزدیک منبع صدا قرار دارد، (2) ب یا مانع دست کم سه برابر بیشترین طول موجی است که دریافت کننده صدا با آن مواجهه دارد و (3) سقف و دیگر سطوح انعکاسی نزدیک با مواد جاذب صدا پوشیده شده اند مؤثرتر هستند. سپرها و موانع می توانند 8 تا 10 دسی بل بهبود در این شرایط ایده آل فراهم کنند. به علت آن که متداول ترین مواد ساختاری استفاده شده در طراحی سپر و مانع، به طور قابل غیر خطرناک ملاحظه ای افت انتقال بیشتر از 8 تا 10 دسی بل فراهم می کنند، مواد عموما هستند. انتخاب مواد باید براساس (1) نیاز به بررسی چشمی به تجهیزات و (2) هزینه مورد نیاز می باشد. نمونه ای از مواد استفاده شده ورقه فلزی سبک یک دوم اینچ، تخته سه الیه یک چهارم اینچ، پالستیک شفاف یا شیشه ایمنی می باشند. برای بهترین نتایج و کاهش انعکاس های ناخواسته اضافی، سمت سپر مانع ماشین باید دست کم تا ضد روغن و قابل تمیز کردن پوشیده شود (بخش مواد حدی با یک ماده جاذب آکوستیک، ترجیحا کنترل صدا را بنگرید).
دسته ها و در صورت نیاز، قالب ها می توانند برای سادگی حرکت فراهم شوند. همچنین بخش هایی لولایی می توانند در طراحی دسترسی فیزیکی یکی شوند، اما باید برای کاهش نشت آکوستیکی دقت کرد. درآوردن نئوپرن می تواند نشت های مفاصل یا لولا ها را کاهش دهد. سپرها می توانند در خیلی از موارد به عنوان جایگزینی برای حفاظ های با کارایی آکوستیکی کمتر استفاده شوند. در بسیاری موارد، سپر باید برای پوشاندن تمامی درزهای صدا با دقت اندازه شود و باید به درستی از نظر ارتعاش ایزوله شود.
تعداد زیادی از ابزارهای کنترل صدا وجود دارند که صدا خفه کن نامیده می شوند. برای نمونه، صدا خفه کن های کانال ساختارهای استوانه ای یا مستطیلی هستند که برای جذب یا تخلیه صدا با تجهیزاتی که هوا در آن ها در حال جریان است چفت می شوند. این صدا خفه کن های با جذب صدا و در غیر این صورت با تخلیه آن عمل می کنند. صدا خفه کن های کانال با مواد آکوستیک خطی هستند. صدا خفه کن های اقتصادی، برای افت تعبیه (از طریق اکتاو باند) و ویژگی های دیگر از قبیل سرعت جریان، دما و افت فشار مجاز تعیین شده اند. صدا خفه کن های صنعتی بزرگ به عنوان کمک فنر نیز شناخته شده و بعضی اوقات در ترکیب با سد کننده های جرقه ای می باشند. یک مشکل بزرگ صدا خفه کن های پراکنده ساز، کثیف شدن جاذب با مواد ذره ای مثل گرد و خاک می باشد. فن ها و دمنده ها وقتی بخشی از عملیات بوده یا نزدیک آن قرار گیرند، می توانند یک منبع شدید صدا تلقی شوند. انواع فن های مورد استفاده به صورت پروانه ای، محوری و گریز از مرکز می باشند.
پره های فن های گریز از مرکز ممکن است شعاعی، رو به جلو یا رو به عقب باشند؛ فن های با پره های رو به عقب بی صداترین فن ها هستند. صدای هوای ایجاد شده ترکیبی از فرکانس پره ها و پیک های هارمونیک به عالوه صدای آئرودینامیک با باند پهن و اغتشاش می باشد. کاهش سرعت فن صدا را کم خواهد کرد و جایگزینی با فن های با سطح صدای پایین از قبیل انواع پره رو به عقب، می تواند مدنظر قرار گیرد. اگر این مورد غیر عملی یا غیر اقتصادی است، صدای جریان هوا می تواند با صدا خفه کن های تجاری یا سفارشی کاهش یابد. صدا خفه کن های سفارشی که در فروشگاه های تعمیر و نگهداری ساخته می شوند شامل البیرنت های مارپیچ آکوستیک، صدا خفه کن های موازی، فضاهای اشغال شده با پوشش آکوستیک، کانال های با پوشش آکوستیک و زانویی های با پوشش آکوستیک می باشند.
