از مهم ترین کارهای واحد کنترل کیفیت، کنترل و پایش اقلام ورودی مانند مواد اولیه و قطعات است. کارشناسان کنترل کیفیت بایستی بر اساس طرح های کنترل که از قبل تهیه شده است و بر اساس معیارهای مشخص، اقدام به کنترل و بازرسی مواد ورودی نموده و از صحت آنها اطمینان یابند.
در فرآیند تولید محصولات، واحد کنترل کیفیت بایستی نظارت های مداوم بر فرآیند را داشته باشد تا اطمینان یابد محصولی سالم و مطابق الزامات تولید می شود.
کارشناسان کنترل کیفیت با اندازه گیری و پایش مواد حین تولید آن هم با استفاده از تجهیزات مورد تایید و کالیبره شده از صحت تولیدات اطمینان حاصل می کنند.
در این مرحله در صورتی که کارشناسان کیفی متوجه خطایی در محصول شوند بایستی سریعاً دستور توقف تولید را صادر نمایند. برای این منظور لازم است اختیار لازم از طرف مدیریت ارشد به مدیر کنترل کیفیت تفویض شود.
کارشناسان کنترل کیفیت باید برای اطمینان از اینکه محصولی بدون عیب و سالم به مشتری تحویلی می شود، این فرآیند بر روی محصولات نهایی و بر اساس معیارهای طرح کنترل انجام می شود.
جلوگیری از رسیدن محصولات معیوب به دست مشتری است. زمانی که این اتفاق بیافتد، معمولا سازمان ها باید خسارت هایی را به مشتری بپردازند، بعنوان مثال طی گزارشی در آمریکا در حدود 50 میلیارد دلار در سال خسارت توسط شرکت ها پرداخت می شود. گاهاً این خسارت ها باعث تعطیلی شرکت های کوچک می شود.