مواد اولیه فرش از زمان خرید یا تولید، تا زمان فروش یا شروع بافت، در محلی حفاظت و نگهداری می شود.
این محل ممکن است فضایی در کارگاه های کوچک بافت یا در فروشگاه های فروش مواد اولیه فرش باشد؛ یا محلی مستقل در شرکت های تولید کننده مواد اولیه و در کارگاه های متمرکز و غیر متمرکز بافت.
اگر چه مفهوم انبار مواد اولیه فرش بدیهی به نظر می رسد، اما کارکرد های آن در کارگاه های کوچک بافت و فروشگاه های فروش مواد اولیه فرش با انبار در شرکت ها و کارگاه های تولید کننده مواد اولیه و کارگاه های بافت فرش به صورت متمرکز و غیر متمرکز، متفاوت است.
در مواجهه با فروشگاه های فروش مواد اولیه و کارگاه های کوچک بافت، انبار قسمت و فضایی است که مواد اولیه فرش برای مدت زمان کوتاهی در آن محل نگهداری می شود. اما آنچه از انبار مواد اولیه فرش، در شرکت های تولید کننده مواد اولیه و کارگاه های
متمرکز بافت مد نظر قرار می گیرد عبارت است از محل و فضایی مستقل که در آن یک یا چند قلم کالا بر اساس یک سیستم منظم و طبقه بندی شده برای مدت زمان طولانی تر نگهداری می شود.
خصوصیات فیزیکی مواد اولیه فرش، یکی از عواملی است که در تعیین محل قرار دادن آن ها در انبار تأثیر دارد.
این خصوصیات شامل وزن (اقلام سنگین و سبک) و نوع بسته بندی مانند کلاف، دوک، بقچه، کیسه، کارتن، عدل، جعبه، قوطی و یا به صورت فله است که ابعاد و شکل ظاهری آن ها را تشکیل می دهد.
خصوصیات کیفی مواد اولیه فرش (فاسدشدنی، سریع الاشتعال بودن و...) نیز در تعیین محل قرار دادن کالا تأثیر بسزایی دارد. از این رو، پس از تعیین محل قرار دادن کالا در انبار، نسبت به تعیین قفسه، طبقه و ردیف برای استقرار کالا اقدام می شود.
فرش دستباف یک کالای با ارزش است که در صورت نگهداری خوب می تواند سالم و شکوهمند و زیبا باقی بماند. برای نگهداری فرش در جایی غیر از منزل مکانی لازم است که از هر جهت مناسب باشد. یک انبار خوب و مناسب می بایست ویژگی های زیر را داشته باشد:
انواع انبار شامل موزه ای و غیرموزه ای می باشد:
چند روش اصولی برای حفظ و نگهداری فرش در انبار موزه وجود دارد که عواملی چند در انتخاب نوع خاصی از سیستم نگهداری دخیل است. عامل اصلی در انتخاب این سیستم تابع توجه و حساسیت مسئولیت و مقدار هزینه ای است که برای این کار در برنامه ریزی موزه به کار گرفته شده است. نگهداری به طریق سیستم اصولی در مورد قالی ها در تمام موزه ها به یک صورت می باشد. زیرا در این نوع نگهداری توجه اصلی به حفظ الیاف می باشد.
سیستم متحرک: سیستم متحرک یکی از سیستمهای نگهداری و انبار کردن قالی ها است. این سیستم شامل زنجیرهایی است که از ریل های نصب شده به سقف یا چهارچوب مستقل آویزان هستند و قالیچه هایی که دور تیرهای چوبی یا لوله های فلزی پیچیده شده اند از این زنجیرها آویزان می شوند. پس از لوله کردن قالیچه ها به منظور جلوگیری از باز شدن آن ها را می بندند.
روش ثابت: در این سیستم قالیچه ها دور لوله های فلزی و یا تیرهای چوبی پیچیده می شوند و در سطحی افقی بر روی سطحی بالاتر از زمین (چوبی یا فلزی) قرار می گیرند.
سه گونه انبار را شامل می شود:
انبار کارگشایی: سیستم نگهداری در این بخش با استفاده از قفسه های فلزی صورت می گیرد که حدود 30 سانتیمتر از زمین فاصله دارند. گاه ممکن است بر اثر کثرت قالی حداکثر 4 یا 5 تخته قالی روی هم چیده شود.
انبار بازار: نحوه نگهداری در بازار به میزان هزینه و جایگاه آن بستگی دارد. قالی ها گاه در گوشه مغازه ها و گاه در انبارهای مناسب نگهداری می شوند. در این گونه انبارها، قالی را به صورت تخت، لول و یا تا کرده انبار می کنند در نوع تخت، قالی ها را بر اساس منطقه جغرافیایی نوع مواد و بافت روی تختهای چوبی پهن کرده و نگهداری می کنند. سپس روی قالی نفتالین ریخته و قالی دیگری روی آن می گسترانند. نوع دیگر تا کردن قالی می باشد. در این روش قالی را پهن کرده و روی آن نفتالین ریخته و گوشه ها را به طرف درون قالی تا می کنند. لول کردن قالی از روش های دیگر نگهداری در انبار است که در این روش قالی را لوله کرده و روی تخته ایی چیده می شوند.
انبار گمرک: عدل بندی از دیگر روش های انبار کردن قالی ها است. اساسی ترین عامل در آسیب های وارده به قالی در جریان حمل و نقل آن است. بارها شده که بر اثر عدم توجه در حمل و نقل، قالی ها آسیب دیده و مرجوعی شده اند.
حمل و نقل می تواند به صورت هوایی، زمینی و دریایی صورت گیرد. هواپیما به دلیل سرعت انتقال و شرایط ویژه خود مشکلی ندارد. ولی در حمل و نقل زمینی باید کانتینر و محل بار کامیون ضدعفونی شود. در مورد حمل با کشتی، عدل ها را درون کانتینر قرار داده و در آن را می بندند و سپس در کشتی قرار می دهند و به دلیل وجود رطوبت حتماً باید محیط را قبلاً تمیز و ضدعفونی گردد.
در صورتی که می خواهید فرش دستباف تان را انبار کنید یا به عبارتی آن را در یک مدت زمان طولانی خارج از استفاده نگهداری کنید باید ابتدا فرش بسته بندی شود.
برای بسته بندی فرش سعی کنید از پارچه یا ملحفه استفاده کنید
در صورت استفاده از پلاستیک یا کاورهای فرش پلاستیکی باعث ایجاد رطوبت در محفظه داخلی کاور و در نهایت کپک زدن فرش خواهید شد.
در صورتی که فرش های دستباف شما قالیچه های کوچک هستند و می خواهید آن ها را در صندوق یا فضای باکس نگهداری کنید حتما از قرص نفتالین یا تنباکو در داخل باکس استفاده کنید. دقت کنید که باید این مواد چند ماه یکبار عوض شوند.
حشرات موذی از آسیب زننده ترین فاکتورها برای فرش دستباف است. از جمله حشرات موذی که موجب آسیب دیدن به فرش می شود موریانه و بید است که در محیط های نمناک و نمور به شدت رشد و تکثیر می شود و بافت های فرش را مورد خوردگی و کاملا نابود می کند.
موریانه و بید زدن فرش را جدی بگیرید، به طور کل ممکن است کاری کنند تا با فرش تان خداحافظی کنید.
برای جلوگیری از پیدا شدن، رشد و تکثیر حیوانات موذی روش های زیر بسیار مفید است:
اگر از بست یا میخ آهنی برای آویزان کردن فرش استفاده می کنید نباید آن را به مدت طولانی آویزان کنید.
سعی کنید از نگهدارنده هایی استفاده کنید که تمام عرض فرش را در برمی گیرد و یا در قالی های بزرگ که نگهدارنده و گیره های پوستر نمی تواند وزن آن راتحمل کند با استفاده از گیره های بیشتر این کار را انجام دهید.
بهترین روش آویزان کردن فرش دستباف این است که با دوختن یک پارچه سفت "مثلا برزنت یا جنس هایی از این قبیل" و میخ کردن پارچه به دیوار، وزن فرش را به طور مساوی در طول قسمت های پارچه تقسیم کنید.
فرش دستباف را در معرض آفتاب قرار دهید.
سعی کنید اگر فرش در معرض آفتاب قرار داد آن را هر چند وقت یکبار بچرخانید تا دو طرف فرش در معرض نور آفتاب قرار بگیرد.
دقت کنید که اگر نور آفتاب شدید و مستقیم است از پرده یا کرکره در مسیر تابش نورخورشید استفاده کنید تا جلوی اثرات مخرب نور مستقیم خورشید گرفته شود.
بهترین روش انبار کردن فرش دستباف با تعداد زیاد در مدت زمان طولانی، خوابانیدن و بازکردن فرش ها روی همدیگر است. دقت کنید که فضای انبار نباید هیچگونه نم و رطوبت داشته باشد.
از دیگر عواملی که به فرش دستباف صدمه میزند گرمای بیش از حد محیط است.
توصیه مهم: از یک رطوبت سنج دیجیتال برای سنجش میزان رطوبت هوا در انبار استفاده کنید رطوبت، نم و گرما باعث ایجاد کپک زدگی در فرش، گرفتن بوی بد، از بین رفتن رنگ و بی رنگ شدن فرش و همینطور افت کیفیت می گردد.
نکته مهم برای آماده سازی انبار فرش این است که مکان آن متناسب با ماهیت فرش باشد. برخی از الزامات ساختمانی فوق عبارت اند از:
یکیاز بخش های مهم در انبار های فرش تجهیز آن ها به کف مناسب و مقاوم در برابر شرایط کاری و محیطی است. مناسب نبودن کف انبار اختلال در چرخش کار و آسیب دیدگی به فرش ها و تجهیزات در حال کار و ایجاد هزینه های تعمیر و نگهداری فرش ها را در پی دارد.
نحوه قرار دادن فرش ها در انبار برای نگهداری به صورت
تخت، تا کردن، یا رول است.
این روش برای نگهداری از فرش ها در انبار بهترین گزینه است. در این روش فشارهای وارده بر فرش ها به حداقل ممکن می رسد. معمولا با توجه به محدودیت فضای انبار از این روش بیشتر در نگهداری فرش هایی با ابعاد کوچک یا فرش های خاص یا بسیار آسیب دیده و شکننده استفاده می شود.
در روش تخت، فرش ها، بر اساس دسته بندی های از قبل مشخص شده مانند منطقه جغرافیایی، نوع مواد اولیه و بافت و غیره بر روی تخته های چوبی، که از زمین به اندازه کافی فاصله دارد، پهن می شود. بر روی هر فرش، برای مثال نفتالین می ریزند و فرش دیگری روی آن پهن می کنند.
در روش تا کردن، فرش را پهن می کنند. آنگاه با تا کردن گوشه ها به طرف درون فرش آن ها را روی هم می چینند. از این روش برای انبار موقت، حمل و نقل و نگهداری در انبار گمرک (به صورت عدل بندی شده) بیشتر استفاده می شود.
در این روش، فرش ها لوله شده می شوند، سپس آن ها را روی تخته می چینند. از این روش بیشتر به دلیل کمبود جا استفاده می شود. قبل از این کار باید از خشک بودن فرش اطمینان کامل داشت. از مهم ترین ویژگی های این روش، علاوه بر نگهداری امن فرش، فضاگیری کمتر آن ها، با توجه به محدودیت های فضای انبار و امکان افزایش تدریجی موجودی انبار است.
اگر تجربه ای در زمینه انبار کردن فرش و انبارداری فرش دارید با ما به اشتراک بگذارید. برای مدیریت انبار فرش می توانید از نرم افزار انبارداری آنلاین استفاده کنید تا در هر زمان و مکان به آن دسترسی داشته باشید. دریافت دمو در انبارآنلاین رایگان بوده و همچنین اضافه کردن کاربر نیز شامل هزینه اضافه نخواهد بود. نرم افزار انبارداری فرش می تواند در نسخه عمومی به راحتی و با کاربری آسان انجام شود.
