امروزه «اینترنت» برای بسیاری از ما، به واژه ای عامیانه تبدیل شده که حتی برای برخی از امور روزمره، مجبور به استفاده از آن هستیم؛ از این روی، از لغت «اجبار» استفاده می کنیم که بسیاری از امور خدماتی نهاد ها و ارگان های گوناگون به دلایلی همچون افزایش سرعت ارائه خدمات و یا کاهش سفرهای درون شهری به این شبکه گسترده واگذار شده و البته هیچ کس دغدغه ای برای دسترسی داشتن یا نداشتن مراجعان به این پدیده ندارد.
شبکه جهانی به شدت در حال گسترش است و هر روز شمار بیشتری خواسته یا ناخواسته به آن می پیوندند و البته تدابیر گوناگونی برای مقابله با برخی شاخصه های ـ مثبت یا منفی ـ آن اندیشیده شده است؛ اما اینکه چگونه کار می کند، چه اجزایی دارد و متعلق به چه کسی است و پرسش هایی از این دست، هنوز برای برخی مطرح است که تلاش خواهیم داشت به برخی از آن ها پاسخ بگوییم:
اینترنت مجموعه ای جهانی از شبکه های بزرگ و کوچک است که به هم پیوسته اند و نام اینترنت (شبکه های در هم تنیده) از همین مجموعه گرفته شده است. به عبارتی بهتر صحبت از شبکه ای است که کارش را سال 1969 با چهار هسته یا سیستم کامپیوتری میزبان آغاز کرد و بعدها به شدت گسترش یافت؛ شبکه ای است که به هیچ فرد، نهاد یا کشوری تعلق ندارد.
البته این که گفته می شود اینترنت صاحب ندارد، بدان معنا نیست که هیچ کس بر آن نظارت ندارد؛ یک مؤسسه غیرانتفاعی به نام انجمن اینترنت (Internet Society) که در سال 1992 تشکیل شده، مسئول نظارت بر آن بوده و مراقب است که پروتکل ها و قوانینی که درباره اینترنت تصویب شده اند، در سراسر جهان اجرا شوند.
هر کامپیوتری که به اینترنت وصل است بخشی از یک شبکه است. شما که در خانه با یک مودم به یک مؤسسه ارائه دهنده سرویس های اینترنتی (ISP) وصل می شوید، در محل کار بخشی از یک شبکه محلی هستید و بیشتر مواقع باز هم با مودم به یک ISP و از آن به اینترنت و یا اینکه از طریق تلفن همراه به خدمات دهنده اینترنتی اپراتورتان متصل می شوید.
به عبارتی بهتر، نوع اتصال شما به هیچ وجه اهمیت نخواهد داشت، ولی روشن است که شرکت های کوچک و بزرگ بسیاری به کار ارائه خدمات اینترنتی مشغولند و همین نکته، موجب ایجاد مراکز تمرکز خدمات در منطقه های گوناگون خواهد شد که POP نامیده می شود؛ این نقاط، مراکزی هستند که کاربران محلی را با استفاده از مودم و تلفن یا خطوط ارتباطی مشخصی به شبکه شرکت وصل می کنند.
در ادامه این مراکز از طریق خطوطی به یکدیگر متصل شده و در پایان از طریق NAP ها به سایر خدمات دهنده ها متصل می شوند تا شبکه های تشکیل شده توسط شرکت های گوناگون به هم پیوند خورده و سرانجام اینترنت به وجود بیاید. البته شاید بد نباشد که بدانید، برای یافتن راه درست انتقال اطلاعات در این دنیای شکل گرفته، نیازمند راهنمایانی خواهیم بود که روتر نام دارند و همین ابزارها هستند که موجب ارتباط دو کاربر در دو سوی جهان در کسری از ثانیه می شوند.
بدین ترتیب، روند اتصالاتی که با شبکه شدن چند رایانه آغاز شده و به POP ها رسیده بود، از طریق NAP ها به هم پیوسته و سرانجام با کابل های بزرگ (ملقب به ستون فقرات) در اندازه یک شهر، یک استان، یک کشور و حتی قاره ای به یکدیگر پیوند می خورد تا جهان به صورت مجموعه ای به هم پیوسته و یکپارچه درآید و البته اینجاست که نوع کابل مورد استفاده، سهم بسزایی در سرعت تبادل اطلاعات ـ که در کاربرد خودمانی سرعت اینترنت هم نامیده می شود ـ خواهد داشت.
تا اینجای کار بستر ارتباط جهانی فراهم شده اما سیستم چگونه بین کاربری که از کشورمان به آن متصل شده و کاربری که از یک کشور دیگر به شبکه راه یافته، تمایز قائل خواهد شد؟
پاسخ این پرسش در نشانی های اختصاصی نهفته که نشانی های IP نام گرفته و بنا بر پروتکل های خاصی مورد تأیید همه کشورها قرار گرفته اند؛ به این ترتیب که رایانه یا هر وسیله دیگری که به اینترنت متصل می شود، از یک شماره اختصاصی بهره خواهد برد که به آن IP می گویند.
البته این آدرس ها، هنگامی معنادار خواهد شد که سایر نقاط متصل به اینترنت هم از آدرس بهره مند شده باشند و اینجاست که سیستم نام دامنه سایت ها (که DNS نامیده می شوند) طی پروتکل های دیگر مورد تأیید قرار گرفته و عملیات فراخوانی یک وب سایت کامل خواهد شد؛ همان آدرسی که در مرورگرتان تایپ می کنید تا به سایت خاصی رهنمون شوید.
ماجرا این گونه خواهد بود که وقتی آدرس یک سایت خاص را در مرورگرتان تایپ می کنید، درخواست شما از راه ابزارهایی چون راهبان ها (روترها)، بدون اینکه بدانید، به سرور آن سایت منتقل شده و سرانجام اطلاعات مورد تقاضای شما از طریق خطوط ارتباطی به سیستم شما منتقل خواهد شد.
این توضیحات تمام راز پیچیده ای را که جزیی از زندگی امروزمان به شمار می رود در بر گرفته، ولی بی گمان، هنگامی که سخن از مقوله هایی چون بومی کردن اینترنت به میان می آید، درخواهیم یافت که گاه همین توضیحات هم ممکن است برای راهگشایی از گره های پیش رویمان مفید واقع شود!
اینترانت یک شبکه کامپیوتری است که از تکنولوژی و فناوری پروتکل اینترنت استفاده می کنند تا اطلاعات، سیستم عامل های گوناگون و خدمات پردازشی را در یک سازمان به اشتراک بگذارد. این واژه در برابر اکسترانت مورد استفاده قرار می گیرد که تفاوت اینترانت و اکسترانت اساساً در آن است که اینترانت شبکه ای است در داخل یک سازمان و اکسترانت شبکه ای بین سازمان ها… گاهی اوقات این واژه به وبسایت داخلی یک سازمان اشاره دارد اما غالباً بخش گسترده تری از ساختار فناوری اطلاعات یک سازمان می باشد و ممکن است از چندین شبکه محلی تشکیل شده باشد. و هدف از این شبکه اصولاً منظم سازی اصول کاری شخصی با حداقل هزینه، زمان می باشد و همچنین از دیگر اهداف می توان به تلاش برای خدمات بیشتر، مقرون به صرفه تر و رقابتی تر اشاره نمود.
یک اینترانت ممکن است میزبان چندین وب سایت خصوصی باشد و مجموعه متشکل از چندین راه ارتباطی و خدمات و چاپگر و … تشکیل شده باشد. لازم به ذکر است هر یک از پروتکل های شناخته شده اینترنت می توانند در اینترانت هم یافت شوند. از جمله این پروتکل ها می توان به HTTP (خدمات وب)، SMTP (ایمیل) و FTP (پروتکل انتقال پوشه و مخفف File Transfer Protocol) اشاره نمود. فناوری های اینترنت عموماً به هدف ایجاد محیط های جدید برای اطلاعات بایگانی شده در یک فضای میزبانی داده پدید آمده اند.
یک اینترانت می تواند به عنوان نوعی اینترنت آنالوگ خصوصی شناخته شود و یا به عنوان نوع خصوصی از اینترنت که برای یک سازمان آماده شده است… اولین وب سایت های اینترانت و صفحات خانگی در سال 1991 ایجاد گشتند و از سال 1994 میلادی در سازمان های غیر آموزشی شروع به گسترش نمودند.
اینترانت ها گاهی در مقابل اکسترانت ها قرار می گیرند. اینترانت ها عموماً محدود به کارمندان یک سازمان می باشند، در حالی که اکسترانت ها می توانند در دسترس مشتران، کاربران، حامیان و یا بخش های معین دیگری نیز قرار گیرند. اکسترانت ها یک شبکه خصوصی را به اینترنتی با قوانین خاص برای پروتکل AAA (: تصدیق (Authentication)، تجویز (Authorization) و حسابرسی (Accounting) ایجاد می گردند.
در بسیاری از سازمان ها، اینترانت ها از دسترسی افراد خارجی ناشناخته توسط درگاه های شبکه و فایروال یا دیوار آتش محافظت می نمایند. در کمپانی یا شرکت های کوچکتر، اینترانت اینترانت ها با سادگی و با ایجاد سری و رنج آی پی های اختصاصی ایجاد می شوند. در اینصورت اینترانت می تواند می تواند به صورت مستقیم توسط یک کامپیوتر در شبکه محلی قابل دسترسی قرار گیرد. به هر حال، شرکت ها باید امکان دسترسی کارمندان آف-سایت و یا خارج شبکه را با استفاده از شبکه های خصوصی مجازی و یا دیگر راه های دسترسی که ملزم به شناسایی کاربران و کدگذاری می باشند فراهم سازند.
در تعریف شبکه ملی اطلاعات می توانیم بگوییم که این شبکه پروژه ای برای توسعه شبکه زیرساخت امن و پایدار ملی در ایران است. این شبکه با نام های دیگری مانند اینترنت ملی، اینترانت ملی ایران و شبکه ملی اینترنت نیز شناخته می شود. بر اساس تعریفی که در تبصره 2 ماده 46 قانون برنامه پنجم توسعه درباره شبکه مورد بحث آمده است و شورای عالی فضای مجازی نیز آن را تصویب کرده، شبکه ملی اطلاعات کشور، شبکه ای مبتنی بر قرارداد اینترنت (آیپی)، به همراه سوئیچ ها و مسیریاب ها و مراکز داده ای است. به صورتی که درخواست های دسترسی داخلی و اخذ اطلاعاتی که در مراکز داده داخلی نگهداری می شوند، به هیچ وجه از طریق خارج کشور مسیریابی نشود و امکان ایجاد شبکه های اینترانت، خصوصی و امن داخلی در آن فراهم شود.
جالب است بدانید که بر خلاف تصور عموم، اینترنت ملی هیچ ارتباطی به محدود کردن اینترنت ندارد و صرفا نوعی گردش اطلاعات در بستر داخلی است. در این طرح با نگاهی به محتواهایی که بیشتر مورد استفاده مردم قرار می گیرند، مثل فیلم و سریال و یا شبکه های پیام رسان، این اطلاعات وارد بستر پهنای باند داخلی می شوند تا سرعت و کیفیت بسیار بهتری را برای کاربر به ارمغان بیاورند.
استفاده از اینترنت ملی در برخی کشورها غیر از ایران نیز مرسوم است. کاربرد این شکل از ارتباطات اغلب برای موارد مهم و امنیتی و همچنین برای مقاصدی که تمام مخاطبان آن در داخل کشور قرار دارند قابل توجیه است.
برخی از مزایای وجود اینترنت ملی در کنار اینترنت جهانی عبارتند از:
طبق ارائه ویکی پدیا طرح صیانت، طرح نظام تنظیم مقررات خدمات فضای مجازی نام طرحی است که توسط نمایندگان دوره یازدهم مجلس شورای اسلامی ایران در حال بررسی است. این طرح، یکی از خبرسازترین و پرحاشیه ترین طرح های مطرح شده در مجلس شورای اسلامی ست که با خود، انتقادات وسیعی را به همراه آورد.
بر اساس پیش نویس این طرح، کارگروه مدیریت گذرگاه مرزی متشکل از رئیس مرکز ملی فضای مجازی (ریاست کارگروه) و نمایندگان وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، سازمان پدافند غیر عامل، وزارت اطلاعات، نیروی انتظامی، قوه قضائیه، ستاد کل نیروهای مسلح و سازمان اطلاعات سپاه سازمان کارگروه تعیین محتوای مصادیق مجرمانه ایجاد می شود تا نسبت به امنیت ارتباطات و اطلاعات و مدیریت ترافیک ورودی و خروجی ایران در گذرگاه های ایمن مرزی تصمیمات لازم را اتخاذ کند.
بسیاری، این طرح را در راستای محدودسازی بیشتر اینترنت ایران دانسته اند. بر اساس این طرح، هر آنچه که از خارج از مرزها به داخل چنین شبکه ای وارد شده، پالایش و بر اساس آن سطوح دسترسی متفاوتی بر حسب شغل کاربر تعریف می شود تا مجوز دست یابی هر کاربر به اینترنت، نسبت به کاربران دیگر متفاوت باشد. بر اساس این طرح کارکنان مسئول در دستگاه های اجرایی کشور در صورت استفاده از سرویس های خارجی بدون مجوز به انفصال از خدمت محکوم می شوند.
نتیجه گیری
در پی حوادث اخیر و قطعی اینترنت، سایت ها و نرم افزارهای تحت وب که سرور آن ها در داخل کشور بود، قطع نشدند و به کار خود ادامه می دادند. مجموعه وب سایت های شرکت دات نرم افزار و سرویس های آنلاین این شرکت از جمله، انبار آنلاین، مداد آنلاین، با ما آنلاین و نرم افزارهای سفارشی که مشتریان با آن کار می کردند نیز پایدار باقی ماند.
ما همیشه در صحبت با مشتریان و تبلیغات از اینکه سرورهای شرکت در ایران هستند و این یک مزیت است صحبت نموده ایم ولی با قطعی اینترنت که بوجود آمد، ارزش این کار بیش از پیش مشخص شد و بسیاری از کسب و کارها و مشتریان را به فکر فرو برد!
