بورس چیست؟ تاریخچه پیدایش واژه بورس به قرن پانزدهم میلادی بازمی گردد. در آن زمان، بازرگانان و کسبه شهری در شمال غربی بلژیک، در میدانی به نام «تِربورس» (TerBeurze) در مقابل خانه بزرگ زاده ای به نام «واندِر بورس» جمع می شدند و خرید و فروش می کردند. از آن تاریخ به بعد مکان هایی که مردم در آنجا خرید و فروش می کردند، به بورس معروف شدند.
به مرور تالارهای مسقف بورس شکل گرفت و بازرگانان که تا پیش از آن، در هوای آزاد خرید و فروش می کردند، برای این امر به این تالارها می رفتند. در بسیاری از منابع علمی و تاریخی، زمان آغاز به کار تالارهای مسقف بورس را به عنوان تاریخ رسمی تاسیس بورس در دنیا معرفی می کنند، اگرچه پیشینه آن به قرن پانزدهم میلادی بر می گردد.
بازرگانان همواره به دنبال آن بودند تا ضرر و زیان های احتمالی ناشی از تجارت خود را کاهش دهند. شراکت راهی بود که می توانست ریسک کسب و کار آنها را کاهش دهد؛ چون با شریک شدن چندین فرد در یک کسب و کار، سود و زیان های احتمالی آن کسب و کار میان شرکا تقسیم می شد این تجربه به تدریج به تشکیل شرکت های سهامی منجر شد. در این شرکت ها، هر یک از شرکا به نسبت سهمی که در شرکت داشت، در منافع یا ضررهای احتمالی شرکت سهیم می شد.
شرکت ها با فروش سهام خود در بورس، در واقع سرمایه گذاران و شرکای بیشتری برای مشارکت در کسب و کار خود پیدا می کردند. اولین بورس اوراق بهادار جهان در اوایل قرن هفدهم میلادی در شهر «آمستردام» هلند تشکیل شد و کمپانی هند شرقی، اولین شرکتی بود که سهام خود را در آن عرضه کرد.
معاملات اولیه درباره تاسیس بورس در ایران، به سال ۱۳۱۵ هجری شمسی برمی گردد. در این سال، فردی بلژیکی به نام «ران لوترفِلد» پس از انجام مطالعات گسترده درباره تاسیس بورس در ایران، اساسنامه داخلی بورس را تهیه و به مسئولان ایرانی ارائه کرد اما با توجه به شرایط آن زمان و وقوع جنگ جهانی دوم، عملا موضوع بررسی و تاسیس بورس در ایران بیش از ۲۵ سال به تاخیر افتاد.
بالاخره در سال ۱۳۴۱، کمیسیونی در وزارت بازرگانی و با حضور نمایندگان وزارت دارایی، وزارت بازرگانی و بانک توسعه صنعتی و معدنی ایران تشکیل و موافقتنامه اولیه تاسیس بورس سهام در این کمیسیون، تنظیم شد.
در اواخر همان سال یعنی سال ۴۱، هیأتی از بورس بروکسل به سرپرستی دبیرکل این بورس برای مشارکت در راه اندازی بورس ایران، به کشورمان دعوت شدند و بالاخره پس از چهار سال، در سال ۱۳۴۵ قانون تشکیل بورس اوراق بهادار در مجلس تصویب و برای اجرا از سوی وزارت اقتصاد به بانک مرکزی ابلاغ شد.
در پانزدهم بهمن ماه سال ۱۳۴۶، بورس اوراق بهادار تهران با انجام چند معامله بر روی سهام بانک توسعه صنعتی و معدنی که بزرگترین مجتمع واحدهای تولیدی و اقتصادی در آن تاریخ به شمار می رفت، به طور رسمی فعالیت خود را آغاز کرد.
بورس ایران در تاریخ ۴۵ ساله فعالیت خود، همواره فراز و فرودهای بسیار زیادی را تجربه کرده است اما شاید بتوان گفت یکی از مهمترین تحولات تاریخ بورس ایران، تاسیس قانون جدیدی تحت عنوان قانون بازار اوراق بهادار در اول آذر سال ۱۳۸۴ بوده است که ضمن رفع برخی نارسایی ها و نواقص موجود در قانون اولیه، زمینه توسعه گسترده بورس در ایران را فراهم کرد.
بر اساس این قانون، بخش نظارتی بورس از بخش های عملیاتی آن تفکیک شد، به این معنا که سازمانی به عنوان سازمان بورس و اوراق بهادار، به عنوان نهاد نظارتی بورس تشکیل شد. سازمان بورس که خود تحت نظارت شورایی به اسم شورای عالی بورس فعالیت می کند، وظایف بسیاری دارد که یکی از مهمترین وظایف آن، تاسیس و نظارت بر عملکرد بورس های مختلف است.
نکات کاملا مهم و کلیدی برای افرادی که می خواهند تازه وارد بازار بورس شوند:
1- به کسانی که قدرت تحلیل سهام در بازار بورس را ندارند و یا امکان استفاده از مشاور کاملا مسلط به موضوع تحلیل برایشان مقدور نمی باشد توصیه می شود اکیداً وارد بازار بورس نشوند زیرا ممکن است متحمل زیان های جبرانی ناپذیری گردند.
2- سرمایه گذاری در بورس مانند سپرده گذاری پول در بانک نمی باشد که هر چه زمان بیشتری پول شما در بانک باشد سود بیشتری به شما تعلق می گیرد. شما ممکن است ده سال سهام یک شرکت را در اختیار داشته باشید ولی نه تنها سودی به دست نیاورید بلکه ارزش سهام شما نیز کاهش یابد.
3- سود در بازار سهام به دو شکل به دست می آید. اول سهم شما از محل سود قابل تقسیم پایان دوره مالی آن شرکت و دوم سود و زیان حاصل از نوسانات قیمت خرید و فروش سهام. بنابراین شما به عنوان یک سرمایه گذار عملا باید بارها و بارها اقدام به خرید و فروش سهام کنید تا سود آرمانی خود را به دست بیاورید نه اینکه فقط سهامی را خریداری کنید و دیگر معامله ای انجام ندهید.
4- اگر سهامی را به مبلغ 10.000.000ریال خریداری کنید و روز بعد به همان مبلغ 10.000.000ریال به فروش برسانید عملاً شما زیان کرده اید. چون هم بابت خرید سهام باید 49.000 ریال کارمزد پرداخت کنید و هم بابت فروش سهام باید 103.000 کارمزد و مالیات پرداخت کنید. پس خرید و فروش سهام به قیمت یکسان 10.000.000 ریال عملاً 152.000 ریال به شما ضرر رسانده است.
5- اگر پس اندازی دارید که با کم شدن آن صدمه چندانی نمی بینید وارد بورس شوید نه اینکه تمام زندگی خود را حراج کرده و به امید واهی پولدار شدن وارد بازاری شوید که قدرت تجزیه و تحلیل آن را ندارید.
دو نوع تحلیل سهام جهت بررسی وضعیت سهام شرکت های بازار بورس وجود دارد که سرمایه گذار پس از تحلیل سهام و کسب اطلاعات لازم نتایج یکی از این دو روش و گاهی نیر با در نظر گرفتن نتایج هر دو روش تحلیل سهام تصمیم به خرید و فروش سهام یا عدم واکنش می گیرد.
به بررسی رفتار قیمت و پیش بینی آن به وسیله در نظر گرفتن عوامل تغییر، تحلیل بنیادی گفته می شود. این عوامل می تواند اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، نظامی و …. باشد.برای مثال فرض گنید می خواهیم یک جفت ارز EUR/USD را بررسی کنیم. برای این کار باید به کلیه عواملی که می تواند بر روی EUR و USD اثر گذار باشد را مد نظر قرار دهیم که می توان به عواملی همچون نرخ بهره، تراز تجاری، میزان بیکاری، اوضاع سیاسی، چشم انداز اقتصادی آینده آن ها و … اشاره کرد.
به طور خلاصه می توان گفت برای معاملات کوتاه مدت و نوسانگیری در بازارهای مالی این تحلیل کارایی بسیار کمی دارد. زیرا با توجه به عواملی بی شمار اثر گذار بر روی قیمتها جمع بندی آنها برای اینگونه معاملات غیر ممکن است. بهترین کاری که ابن نوع تحلیلها انجام می دهند ارائه دلیل تغییرات قیمتها پس از حرکت آنهاست. ولی باید دقت کرد که در لحظاتی از بازار که اخبار مهم فاندامنتال عنوان می شود (مانند اعلام نرخ بهره) ممکن است بازارها دچار تغییرات شدیدی باشند هر چند معمولاً جهت این تغییرات را هیچ فاندامنتال کاری به درستی پیش بینی نمی کرده است.
تحلیل تکنیکی به معنی بررسی نوسانات قیمت سهام (ارز) در گذشته است که به کمک نمودار و به منظور پیش بینی حرکت آتی بازار انجام می گیرد. در این نوع تحلیل سعی می شود از روند قیمت یک سهم (ارز) در گذشته،آینده آن پیش بینی شود. تحلیل تکنیکی را می توان برای هر نوع کالا یا شاخص یا سهام و غیره بکار برد. اساس این نوع تحلیل ها ریاضیات می باشد که در چارت و اندیکاتور (شاخص) خلاصه می شود. یک تحلیل گر تکنیکی معتقد است که همه اطلاعات یک سهام یا یک ارز در سابقه قیمت آن نهفته است و از روند حرکت قیمت، می توان آینده آنرا پیش بینی نمود.
| معایب تحلیل تکنیکال | مزایای تحلیل تکنیکال |
| ۱- سیگنال ضدونقیض استفاده از تعداد زیاد اندیکاتور و سایر عوامل می تواند باعث مشاهده سیگنال های متفاوت و سردرگمی در سرمایه گذار شود. |
۱- اطلاع از حجم عرضه و تقاضا عرضه و تقاضاست که بازار را بالا و پایین می برد. به این ترتیب از این حجم می توان درباره تمایل سرمایه گذاران و معامله گران اطلاعات خوبی کسب کرد. شما می توانید تشخیص دهید بازار بطور کلی چگونه است. حجم بالای تقاضا اغلب باعث افزایش قیمت می شود و عرضه با حجم بالا، قیمت ها را کاهش می دهد. |
| ۲-ریسک نادیده گرفتن فاکتورهای بنیادی تحلیل تکنیکال، فاکتورهای زیرین بنیادی یک شرکت را در بر نمی گیرد. این مورد در بلندمدت می تواند باعث ریسک بیشتر شود. |
۲-تشخیص زمان خروج و ورود با تحلیل تکنیکال می توانید زمان مناسب ورود و خروج به بازار را بدست آورید. |
| ۳- ارائه اطلاعات بدون تاخیر قیمت ها همه چیز را در خود دارند و همه اطلاعاتی که درباره سهم وجود دارد را منعکس می کنند. قیمت ها کاهش یا افزایش می یابند اما در نهایت، قیمت فعلی سهم یک نقطه تعادل برای کلیه اطلاعاتی است که در دست معامله گران و سرمایه گذاران قرار گرفته است. |
|
| ۴-تصمیم گیری براساس الگوها شما می توانید از الگوهای قیمتی به عنوان راهنما برای زمان مناسب خرید و فروش استفاده کنید |
| معایب تحلیل بنیادی | مزایای تحلیل بنیادی |
| ۱- درست است که با تحلیل بنیادی می توان به خطای بازار پی برد و سهامی که پایین تر از ارزش ذاتی معامله می شود را تشخیص داد اما هیچ شاخصی وجود ندارد که با آن بتوانیم زمان حرکت سهم به سمت ارزش ذاتی را متوجه شویم. | ۱- روش ها و راهکارهایی که برای تحلیل بنیادی به کار می رود براساس داده های مالی است و این مورد جایی برای تعصب شخصی باقی نمی گذارد. (البته استثنا وجود دارد) |
| ۲- زمان بر بودن و نیاز به مطالعه و تحقیق بسیار برای انجام تحلیل انجام تحلیل برای صنعت، مدل سازی مالی و ارزش گذاری سهام کار ساده ای نیست. اینکار می تواند بسیار پیچیده شود و میزان زیادی کار برای انجام درست آن لازم باشد. |
۲-تحلیل بنیادی، وضعیت اقتصاد در بلندمدت، آمارهایی مانند مصرف کنندگان و گرایش آنها و تکنولوژی را نیز در نظر می گیرد. داده های بسیاری در یک تحلیل بنیادی می تواند تحلیل شود. |
| ۳- فرضیات و اطلاعات غلط فرضیات یک نقش حیاتی در پیش بینی مسائل اقتصادی ایفا می کنند. بنابراین مهم است که بدترین و بهترین سناریو در نظر گرفته شود. رکود اقتصادی غیرمنتظره، تغییرات سیاسی یا قانون گذاری می تواند مشکلاتی را در این تحلیل ایجاد کند. |
۳- محاسبه سیستماتیک ارزش دارایی، می تواند ارزش را بصورتی دقیق مشخص کند و در نتیجه تصمیمات دقیق تری برای خرید یا فروش به ما بدهد (با فرض محاسبه درست) |
| ۴- درک بهتر، حسابداری دقیق و تحلیل صورت های مالی در تحلیل بنیادی کمک می کند تا اندازه گیری همه چیز بهتر انجام شود. |
منبع: بورس
